Proje Başlığı: Adalete Erişim İçin Güçlü Kadrolar – Gaziantep’te İnsan Hakları Akademisi ve Kadın Destek Mekanizmalarının Güçlendirilmesi
Proje Yürütücüsü: Gaziantep Barosu
Fon Sağlayıcısı: Hollanda Krallığı Ankara Büyükelçiliği – MATRA Programı
Proje Süresi: 12 Ay

Projenin Gerekçesi

Gaziantep, Suriye sınırında yer alan, zorunlu göçten yoğun şekilde etkilenen ve yüz binlerce mülteciye ev sahipliği yapan bir kenttir. Yoksulluk, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve sınırlı kurumsal kapasite; özellikle kadınlar, mülteciler, çocuklar,  diğer kırılgan gruplar ve engelli kişiler için adalete erişimi ciddi biçimde zorlaştırmaktadır.

Gaziantep Barosu Adli Yardım Bürosu ve Kadın Danışma Merkezi’ne yapılan başvuruların önemli bir kısmı şiddet, boşanma, velayet, nafaka ve mülteci hukuku alanındadır. Buna karşın yalnızca sınırlı sayıda başvuruda avukat görevlendirilebilmekte, 6284 sayılı Kanun kapsamındaki süreçler düzenli ve bütüncül bir şekilde izlenememektedir.

Kadın Danışma Merkezi ve İnsan Hakları Merkezi, gönüllü avukatların emeğine dayansa da insan kaynağı, izleme–raporlama altyapısı ve dijital veri sistemi bakımından güçlendirilme ihtiyacı açıktır. Cezaevleri, geri gönderme merkezleri ve sığınma evlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin düzenli ve bağımsız bir izleme mekanizmasının bulunmaması da önemli bir boşluk yaratmaktadır.

Bu proje, Gaziantep’te insan hakları ihlallerine karşı etkili mücadeleyi ve kırılgan grupların adalete erişimini güvence altına alacak kurumsallaşmış, bütüncül ve sürdürülebilir bir destek yapısı kurmak amacıyla tasarlanmıştır.

Projenin Genel Amacı

Projenin genel amacı; Gaziantep’te kadınlar ve kırılgan gruplar (mülteciler, çocuklar, engelli bireyler ve bireyler dâhil) için etkin, güvenli ve hak temelli adalete erişimi güçlendirmek ve bu doğrultuda Gaziantep Barosu bünyesindeki danışmanlık ve destek mekanizmalarını kurumsal olarak güçlendirmektir.

Bu kapsamda proje:

·         Kadınlara ve kırılgan gruplara sunulan hukuki danışmanlık hizmetlerinin niteliğini artırmayı,

·         Gönüllü avukatlar için destekli ve şeffaf bir nöbet sistemi kurmayı,

·         Başvuruların takibi için dijital veri ve izleme altyapısı oluşturmayı,

·         Cezaevleri ve geri gönderme merkezlerinde düzenli izleme ve raporlama yapmayı,

·         Elde edilen bulguları yerel ve ulusal düzeyde savunuculuk faaliyetleriyle görünür kılmayı hedeflemektedir.

Hedef Gruplar ve Nihai Yararlanıcılar

Hedef Gruplar:

·         Gaziantep Barosu’na bağlı gönüllü ve genç avukatlar,

·         Gaziantep’te hak temelli alanda çalışan sivil toplum örgütleri,

·         Yerelde adalete erişim alanında görev yapan ilgili kamu kurum temsilcileri.

Nihai Yararlanıcılar:

·         Şiddete maruz kalan, ayrımcılığa uğrayan ve hukuki korumaya ihtiyaç duyan kadınlar,

·         Mülteciler ve göçmenler,

·         Çocuklar,

·         Engelli bireyler,

·         Diğer kırılgan gruplar,

·         Cezaevleri ve geri gönderme merkezlerinde bulunan ve hak ihlallerine maruz kalan kişiler.

Proje Özel Amaçları ve Beklenen Sonuçlar

Özel Amaç 1:
Gaziantep Barosu bünyesinde İnsan Hakları ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Akademisi kurarak, avukatların insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, adalete erişim, AYM ve AİHM başvuruları ile hak ihlali izleme ve raporlama konularında uzmanlaşmasını sağlamak.

Beklenen Sonuçlar:

·         En az 50 avukatın insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve izleme–raporlama alanlarında eğitim alması,

·         AYM ve AİHM bireysel başvuruları konusunda Baro bünyesinde uzman bir çekirdek kadronun oluşması.

Özel Amaç 2:
Gaziantep Barosu Kadın Danışma Merkezi’nin kurumsal kapasitesini güçlendirerek, kadın başvurularında sistematik, erişilebilir ve sürdürülebilir hukuki destek ve psikososyal danışmanlık sunmak.

Beklenen Sonuçlar:

·         Eğitime katılan 40 kadın avukatın Danışma Merkezi’nde rotasyonlu nöbet sistemiyle görev alması,

·         En az 100 kadına şiddet, boşanma, velayet, nafaka ve mülteci hukuku alanlarında ücretsiz bireysel hukuki danışmanlık ve psikososyal destek sağlanması,

·         Kadın Danışma Merkezi’ne yapılan başvuruların kaydı ve takibi için dijital başvuru ve izleme sisteminin kurulması.

Özel Amaç 3:
Cezaevleri, geri gönderme merkezleri ve sığınma evlerinde insan hakları ihlallerini izleyerek yerel insan hakları izleme raporu hazırlamak ve bu rapor üzerinden savunuculuk faaliyetleri yürütmek.

Beklenen Sonuçlar:

·         Gaziantep Barosu İnsan Hakları Merkezi tarafından ayda bir olmak üzere toplam 12 izleme ziyareti gerçekleştirilmesi,

·         Saha gözlemleri ve başvuru verilerine dayalı Yerel İnsan Hakları İzleme Raporu hazırlanması,

·         Raporun yerel basın, sivil toplum ve kamu temsilcilerinin katıldığı bir basın toplantısı ile kamuoyuna duyurulması.

Temel Faaliyetler (Özet)

1.      Proje Yönetim Ekibinin Kurulması ve İhtiyaç Analizi
Baro yönetimi ve ilgili komisyonlardan oluşan proje ekibinin oluşturulması; Kadın Danışma Merkezi ve İnsan Hakları Merkezi’nin mevcut yapısının, insan kaynağının ve dijital altyapısının değerlendirilmesi.

2.      İnsan Hakları ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Akademisi’nin Kurulması
AYHED’in teknik desteğiyle ihtiyaç analizine dayalı eğitim programlarının hazırlanması; toplumsal cinsiyet eşitliği ve 6284 sayılı Kanun, insan hakları izleme–raporlama ve AYM/AİHM başvuru usullerine ilişkin eğitimlerin gerçekleştirilmesi.

3.      Gönüllü Avukat Nöbet Sistemi ve Vaka Takibinin Güçlendirilmesi
Kadın Danışma Merkezi’nde görev alacak 40 kadın avukat için şeffaf ve dengeli nöbet sisteminin tasarlanması; vaka takibini kolaylaştıran standart prosedürlerin geliştirilmesi.

4.      Bireysel Hukuki Danışmanlık ve Psikososyal Destek
En az 100 kadına aile hukuku, şiddet ve mülteci hukuku başta olmak üzere hukuki danışmanlık sunulması; gerektiğinde psikososyal destek ve yönlendirme mekanizmalarının devreye alınması; başvuruların dijital sistemde izlenmesi.

5.      Cezaevleri ve Geri Gönderme Merkezlerine Aylık İzleme Ziyaretleri
Eğitim almış avukatlardan oluşan ekiplerle düzenli izleme ziyaretlerinin yapılması, hak ihlallerinin standart formlar ile belgelenmesi ve bulguların raporlanması.

6.      Yerel İnsan Hakları İzleme Raporunun Hazırlanması ve Savunuculuk
Toplanan verilerle Gaziantep’e özgü Yerel İnsan Hakları İzleme Raporu hazırlanması; raporun basın toplantısı ve paydaş toplantılarıyla kamuoyuna ve ilgili kurumlara sunulması; proje çıktılarının diğer barolar ve kurumlarla paylaşılması.